Wstępna próba uporządkowania wiedzy dotyczącej genezy i przebiegu rozwoju osobowości dziecięcej oraz wyrazić ją w języku zgodnym nie tyle z awangardowymi ujęciami, ile ze stanem wiedzy dostępnej dziś dla większości psychologów. Poprzedzimy ją jednak przedstawieniem w najogólniejszych zarysach poglądów na to zagadnienie czołowych teoretyków osobowości. Wydaje się nam bowiem, iż takie przedstawienie może nie tylko spełnić rolę udostępnienia dorobku myśli psychologicznej osobom nie dysponującym czasem potrzebnym na samodzielne poszukiwanie, ale także może, w pewnej mierze, zapobiec bardzo niekorzystnemu, a coraz częściej obserwowanemu zjawisku jej zaprzepaszczania. Obserwujemy bowiem ostatnio fakt, iż dążenie do wciąż nowych i oryginalnych ujęć przybiera postać zupełnego abstrahowania od całości nagromadzonej wiedzy, czego skutkiem jest zdumiewająca jednostronność teoretycznych propozycji, a co z tym się wiąże ich mała przydatność praktyczna oraz konieczność ciągłego „wyważania dawno otwartych drzwi”. W odpowiedzi na ten stan rzeczy uznaliśmy za ważne krótkie przypomnienie podstawowych teorii rozwoju, a zwłaszcza głównych poglądów na temat etapów tego rozwoju i czynników go determinujących. Zebranie rozmaitych spojrzeń na to samo zagadnienie ma tę dodatkową zaletę, że zachowuje wartość opracowania także wówczas, gdy proponowana przez nas synteza okaże się nie najtrafniejsza. Dla psychologów praktyków może przy tym pełnić rolę czynnika wzbogacającego i inspirującego ich kliniczne myślenie, zapobiegającego wytworzeniu się i usztywnieniu jednostronnie uproszczonych schematów patrzenia na dziecko i problemy związane z jego rozwojem.