Podobnie jak teoria Lewina czy Freuda większość teorii współczesnych dostrzega niesprowadzalność struktury osobowej do sumy czy też nawet organizacji elementów, takich jak cechy, nawyki, motywy, role, reprezentacje, postawy. Zwraca się uwagę na niezaprzeczalne zjawisko samoświadomości i aktywności jednostki, na fakt dokonywania przez nią wyborów nie- sprowadzalnych do automatycznego przejawiania się tych z istoty swojej sztywnych struktur, na podatność osobowości na dopływ nowych danych z otoczenia i zdolność przystosowywania się do nich. Odnotowuje się zjawisko kontroli i ukierunkowania zachowań. Wszystkie te fakty skłaniają do widzenia osobowości jako specyficznego układu funkcjonalnego. Jawi się ona w teoriach współczesnych jako całość o strukturze adekwatnej do pełnionej funkcji, a zatem strukturze z wyraźnie wyodrębniającymi się układami odpowiedzialnymi za samoświadomość jednostki, ukierunkowanie aktywności i określony sposób jej realizacji. Wyodrębnia się specyficzne podstruktury niesprowadzalne do opisanych w poprzednich teoriach elementów. Opisuje się ich organizację. Idea organizacji elementów konstytuujących osobowość pojawia się w nowych wersjach niemal wszystkich przytoczonych ujęć. Na gruncie teorii cech przybrała ona formę twierdzeń o istnieniu cech źródłowych (podstawowych), z których niejako wynika wielość innych bardziej powierzchniowych (wtórnych). Mówi się o wiązkach cech lub ich koncentracji hierarchicznej wokół kilku cech kardynalnych, centralnych. G. W. All- port, wychodząc z założeń teorii nawyków, mówi o pięciu warstwach osobowości będących przejawem różnego poziomu integracji. Są to odruchy, integrowane nawyki, następnie cechy osobowe i „ja” rozumiane jako system cech koherentnych. Osobowość jako taka stanowi scalenie wszystkich wymienionych wyżej warstw.