„ja” sprawia, iż w kolejnych fazach rozwoju zmienia się sposób organizacji osobowej struktury. Zmiany danych orientujących (tj. informacji o sobie, świecie zewnętrznym i własnej relacji z nim), ukierunkowujących celów i zasad regulacji doprowadzają do bezpośrednich transformacji osobowości jako całości. Określić je można jako przeorganizowywanie struktury, wzrost hierarchizacji wewnętrznej, osiąganie wyższych poziomów organizacji. Każda taka reorganizacja przesuwa dotychczasowe struktury wyżej, poddaje ich funkcjonowanie strukturom wyższym, nadaje im nową jakość i funkcję. A zatem rozwój osobowości jako taki to pojawianie się wyższych dynamizmów zachowania, dojrzewanie funkcji „ja” i takie przeorganizowywanie całości, które podnosi organizację osobową na wyższy poziom, zapewniając większe bogactwo, rozległość i wyższy poziom zorganizowania przestrzeni psychologicznej, lepsze uporządkowanie i zharmonizowanie jej dynamizmów, większą świadomość, tożsamość i autonomię „ja” jednostki. Wstępnym warunkiem takiego rozwoju jest utworzenie się w przestrzeni psychologicznej złożonych struktur poznawczo emocjonalno dążeniowych, których zakres, stopień zróżnicowania i poziom organizacji zależą w dużej mierze od osiągniętego poziomu funkcji psychicznych na podłożu określonej dojrzałości układu nerwowego.