Jakie ogólny rozwój psychiczny i wpływ środowiska oddają do dyspozycji „ja” jednostki. Dojrzewanie poszczególnych dynamizmów aż do poziomu, w którym stają się zdolne wyznaczać dużą część zachowań jednostki stanowi jak wiemy warunek i stymulator dojrzewania funkcji „j a”. Dzięki ich rozwojowi uzyku- je ono nowe możliwości świadomego wyodrębnienia z zastanej rzeczywistości zewnętrznej i wewnętrznej, precyzyjniejszego sa- mookreślenia, zdobywa nowe tereny dla szerszych identyfikacji, nowe obszary i zasady wyborów, nowe środki dla potwierdzania swej autonomii. Właśnie w toku tych procesów rozwojowych zachodzą zmiany, które można charakteryzować w terminach ukierunkowania, zmian sfer wiodących, zmian zasad funkcjonowania, wzrostu samokontroli itp. W kolejnych fazach rozwoju zmienia się bowiem zespół informacji, na podstawie których „ja” funkcjonuje, przekształcają stymulatory zachowań, cele i zasady ich regulacji.