Każda z nich, powstając na określonym etapie rozwoju nauki, naświetla nieco inne aspekty zjawisk, nawiązując do innych nurtów myśli filozoficznej, do innych faktów empirycznych. Zawarte w nich poglądy na genezę i przebieg procesu rozwoju osobowości formułowane zazwyczaj na podstawie badań i terapeutycznych doświadczeń z ludźmi dorosłymi nie tworzą spójnej całości. Nie mają też wystarczającego zaplecza empirycznego. Są raczej spekulatywnymi hipotezami ogólnymi tworzonymi na materiale mniej lub bardziej systematycznie zbieranych faktów retrospekcyjnych. Powstające aktualnie współczesne teorie struktury i funkcjonowania osobowości nie koncentrują się na jej genezie. I jakkolwiek zawierają cenne z rozwojowego punktu widzenia dane, nie mogą w stopniu wystarczającym odpowiedzieć na zapotrzebowanie psychologów zainteresowanych osobowością i zachowaniem dziecka. Są jednak niewątpliwie znaczną dla nich pomocą i wezwaniem do poszukiwania nowych, bardziej adekwatnych do współczesnego stanu wiedzy, sposobów opisu zjawisk zachodzących w procesie osobowego rozwoju człowieka.