Jesteśmy skłonni uznać, iż tylko początkowe miesiące stanowią okres funkcjonowania niemal niczym nie modyfikowanych mechanizmów biologicznych potrzeb i ogólnego, zmieniającego się w czasie, stanu aktywacji. Bardzo wcześnie bowiem tworzą się podwaliny wyższych form regulacji. Wykształcanie się systemu związków warunkowych w kontakcie ze światem zewnętrznym szybko doprowadza do zróżnicowania reakcji emocjonalno-popędowych i wytworzenia pierwszych złożonych struktur organizujących świat wewnętrzny . Mechanizm empatii, powstający częściowo dzięki ich istnieniu, otwiera przed dzieckiem świat osobowych ustosunko- wań. Dziecko wchodzi weń emocjonalnie wcześniej, zanim stanie się zdolne ująć go poznawczo. Matka osobowym skierowaniem do dziecka wywołuje jego własne „ja” objawiające się początkowo jako odbicie „ja” matki. Rozpoczyna się drugi etap rozwoju. Wokół pierwotnego „ja” tworzą się struktury będące wewnętrznymi odpowiednikami relacji między bodźcami odbieranymi w osmotycznej symbiozie z matką a biologicznym stanem organizmu i stymulacją pochodzącą ze świata zewnętrznego. Orientacja na nie głównego nurtu aktywności pozwala mówić o rozpoczynającym się w drugim kwartale życia nowym stadium rozwoju. Cechuje je wyłonienie się em- patyczno-fizjologicznego „ja”, utworzenie się pierwszych (porządkujących relacje z otoczeniem i świat wewnętrzny) struktur sensoryczno-emocjonalno-dążeniowych oraz częściowe podporządkowanie im dotychczas samodzielnie funkcjonującego dynamizmu potrzeb fizjologicznych. Jest to więc początek osobowości dziecięcej.