Stadium IV stanowi okres ekspansji kontrolowanej. Rozwija się ona stopniowo w miarę jak poprzez ekspansję dziecko zdobywa coraz większy stopień autonomii, styka się z nowym środowiskiem i wystawione zostaje na różnego rodzaju przeszkody. Traumatyzujące doświadczenia rozwijają w dziecku mechanizm obronny w postaci wrażliwości na niebezpieczeństwo. Ona to, będąc w służbie instynktu samozachowawczego, sprzyja rozwojowi kontroli i bardziej wybiórczemu ustosunkowaniu się do otoczenia. Początki ekspansji kontrolowanej zaznaczają się już w pierwszym roku życia, ale jej wyraźny rozwój datuje się od 2 do 3 roku. Od tego momentu trwa aż do dojrzałości. Wejście w stadium ekspansji kontrolowanej charakteryzuje się m. in. ustanowieniem ośrodka wyboru i zespołu elementów wybieranych z odrzuceniem szkodliwych. Od szóstego roku życia poczynają się tworzyć tzw. formacje reaktywne „ja” będące odpowiedzią indywidualną na przeszkody i urazy pochodzące ze zderzenia ze środowiskiem zewnętrznym. Dochodzi do adaptacji selektywnej w coraz szerszym środowisku (od matki przez dom i szkołę do świata).