Niektórzy przedstawiciele teorii ról widzą mniej skrajnie ten, determinizm społeczny. A. H. Lonton zwraca uwagę na pewną elastyczność w przyswajaniu roli. Dziecko, jego zdaniem, przyswaja sobie kulturę w przybliżeniu, nigdy dokładnie. Już bardzo wcześnie, obok przejawów przystosowania do modeli kulturowych, obserwuje się reakcje przeciwko nim w postaci buntu. Wcielanie jest wcielaniem modelu skorygowanego, zawiera istotny element indywidualizacji. A. Angyal mówi tu o dwóch przeciwstawnych potrzebach ujawniających się w interakcji ze środowiskiem: o potrzebie homonomii, tj. związania z nim, i autonomii, czyli niezależności. One decydują ostatecznie o indywidualnym kształcie osobowości jednostki.
Problem ten, aczkolwiek przedstawiony z innych pozycji, szczególnie wnikliwie naświetlają psychologowie radzieccy. Na plan pierwszy wybijają oni ścisły związek rozwoju osobowości dziecka z jego działalnością i uczestnictwem w życiu społecznym.