Wyłoniła się z nurtu kulturowego jako odrębna gałąź. W kategoriach przyjmowania ról zaczęto opisywać cały rozwój osobowości, pomijając inne ważne jej aspekty. Zagorzali zwolennicy tej teorii sprowadzili wszystkie przejawy osobowości do sumy ról, których jednostka uczy się w ciągu życia. Całość, spójność i jedność osobowości nie mają swojego źródła w jakiejś strukturze wewnętrznej, ale w  niezmienności struktur społecznych i ról, jakie społeczeństwo jednostce przydziela. Wyznaczona społecznie rola stawia jednostce pewną liczbę wymagań kategorycznych i szeroki zakres mniej stanowczych oczekiwań Dziecko bardzo wcześnie wchodzi w określone role, które ograniczając jego swobodę modelują jego osobowość, zanim stanie się samodzielne. Wiek, płeć, pozycja w rodzinie i w grupie społecznej, pozycja zawodowa stwarzają nacisk społeczny uniemożliwiający swobodny wybór ról nawet po uzyskaniu samodzielności. One określają jednostkę, sprawiają, że pewne formy jej zachowań ulegają utrwaleniu. W efekcie kształtuje się osobowość będącą niczym innym jak tylko sumą trwałych właściwości zachowań związanych z rolami.