Występuje silne odczucie „ja” aż do kryzysu uczuciowego. Zawiązują się pierwsze relacje uczuciowe z otoczeniem. Pojawia się negatywizm jako przejaw poczucia niezależności. Jednocześnie obserwować można silną tendencję do badania istoty rzeczy, uczenia się podstawowych różnico- wań. Można tę fazę uznać także za etap magiczny, etap niszczenia. Etap II stosunkowo stały (6—7 r. ż.) cechuje większa racjonalność […]

Nieco inny pogląd na liczbę faz rozwojowych, a zwłaszcza okresów krytycznych w rozwoju, formuje znany psychiatra dziecięcy łączący tendencje psychoanalizy i Piagetowskiej teorii rozwoju — M. Tramer. Początkowo, jego zdaniem, dziecko rozwija się bardziej jako organizm niż jako indywidualność. Ogół sił własnych tworzących świat wewnętrzny pozostaje w stanie napięcia z siłami świata zewnętrznego. Dziecko zmuszone […]

Rozpoczynające się wraz z opanowaniem gestów i początków języka. Pojawiają się wówczas całe serie reakcji zróżnicowanych w stosunku do dużej liczby rzeczy i o- sób. Z tego też okresu datuje się początek rozumienia zachowań innych osób i własnych aktów osobistych. Inni ludzie są już widziani nie jako czynniki istotne w zaspokajaniu potrzeb, ale jako osoby. […]

Do Piagetowskiej koncepcji rozwoju osobowości nawiązuje także częściowo T. S. Sarbin łącząc zdobycze genetycznej teorii poznania z pojęciami zaczerpniętymi z teorii uczenia się, teorii ról i teorii motywów. Uważa on osobę za hierarchiczny system ognisk tworzących się stopniowo na coraz wyższych poziomach. Etap I to „ja — somatyczne”, w którym dziecko zaczyna wyróżniać własne ciało ze […]

Stadium V, czyli dojrzewanie (11—15 rok życia), przynosi kryzys świadomości, utratę równowagi i ponowne zwrócenie ku sobie. Nie kończy się jednak imitacją (następującą po kryzysie trzeciego roku w okresie wdzięku), ale odróżnieniem. Jest to czas reformy i transformacji, silnego zaznaczenia się potrzeby dominacji i posiadania. W świadomości pojawia się życie wewnętrzne, które tym razem nie […]

Następuje ona między 3—11 rokiem życia. W tym właśnie czasie rozwija się „ja” dziecka. Uczucie stałości własnej obecności kontrastuje że zmiennością partnerów. Stopniowo znika pomieszanie z otoczeniem, rozluźnia się związek z nim. Pojawia się potrzeba samopotwierdzenia i zdobycia autonomii. Dziecko zaczyna używać zaimka „ja”, rozpoznaje i afirmuje z zainteresowaniem egzystencję własnej osoby. Procesowi temu towarzyszy […]

Obejmuje ono okres od 6 miesiąca do końca pierwszego roku życia, w którym dziecko w sposób intymny jednoczy się ze środowiskiem, wciela się w nie, chłonie wszystko, z czym się styka. Jest to okres radykalnego subiektywizmu i synkretyzmu. Symbioza uczuciowa odbywa się na wzór organicznej. Osmotyczny związek z otoczeniem wzbogaca wrażliwość dziecka. Zaczyna się rozwijać […]

Osobo twórczą rolę poznania, choć w większej harmonii z innymi czynnikami, uwzględnia także koncepcja rozwojowa Wallona . Rozumie on osobowość jako całościowy byt psychofizyczny. Jego rozwój jest efektem zarówno dojrzewania i wzrostu, jak i zmieniającej się relacji z otoczeniem. Polega on jednak nie tylko na zmianach funkcjonowania poznawczego. Stanowi wyraz przemian w obrębie samych zasad działania […]